Σμέτανο, Μπέντριχ

(Smetana). Τσεχοσλοβάκος συνθέτης (Λιτομίσλ 1824 - Πράγα 1884). Αυτοδίδακτος, συμπλήρωσε τις μουσικές σπουδές του στην Πράγα. Λίγο πάνω από είκοσι ετών προσχώρησε στα νέα μουσικά ρεύματα και ακολούθησε το κλίμα που είχαν δημιουργήσει ο Μπερλιόζ και ο Λιστ. Λαμπρός πιανίστας, δημιούργησε δική του σχολή, που πήρε από τη μεγάλη γερμανική παράδοση το ύφος της Κλάρας Σούμαν. Οι ιστορικές όμως περιπέτειες της χώρας του τον ωθούσαν προς διαρκώς μεγαλύτερη απομάκρυνση από τη γερμανική επίδραση. Το επαναστατικό πνεύμα του 1848 ενέπνευσε τις πρώτες εκδηλώσεις του νεαρού συνθέτη (πατριωτικά τραγούδια και ύμνοι). Οι πολιτικές απογοητεύσεις έφεραν το Σ. πρώτα στη Βαϊμάρη, έπειτα στο Γκαίτεμποργκ της Σουηδίας, όπου έγινε διευθυντής ορχήστρας από το 1856. Ξαναγυρίζοντας στην Πράγα το 1861, σε μια στιγμή που τα κυριότερα πνευματικά ιδρύματα βρίσκονταν κάτω από τη γερμανική επιρροή, επιδόθηκε στη δημιουργία ενός τσεχικού θεάτρου, που εγκαινιάστηκε το 1862 και που - διευθυνόμενο από το Σ. - έγινε το κέντρο μιας εθνικής μουσικής σχολής. Οι αντιδράσεις και οι ραδιουργίες στις οποίες προσέκρουσε, έκαναν το Σ. να αφοσιωθεί - από το 1874 - μόνο στη σύνθεση, θεωρούμενος ως ο ιδρυτής της σύγχρονης, τσεχοσλοβακικής σχολής (μεταξύ των μαθητών του ήταν και ο Ντβόρζακ) ο Σ. δε δέχτηκε ποτέ το λαογραφικό στοιχείο ως εξωτερικό στόλισμα των κλασικών μορφικών σχημάτων, αλλά παρενέβαλλε στις συνθέσεις του λαϊκούς ρυθμούς και τραγούδια ως αυθόρμητη και φυσική δύναμη. Χαρακτηριστική και πιο επιτυχής από τις οκτώ όπερές του είναι η Πουλημένη μνηστή που παίχτηκε για πρώτη φορά το 1866, καθώς και έξι συμφωνικά ποιήματα με τίτλο Η πατρίδα μου, χρονολογούμενα από το 1879. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο αναφέρονται το κουαρτέτο Από τη ζωή μου (1876) και τα δύο κομμάτια για βιολί και πιάνο Από τη χώρα μου (1878). Ο Τσεχοσλοβάκος συνθέτης Μπέντριχ Σμέτανα εμπνεύστηκε τα έργα του από τη λαϊκή μουσική.